Ym mis Mawrth 2022, cytunodd Plismona yng Nghymru a Rhwydwaith Arloesedd Cymru yn ffurfiol ar drefniant cydweithredol ar gyfer ymchwil plismona yng Nghymru, gyda’r bwriad o sefydlu sylfaen dystiolaeth ehangach ar gyfer plismona yng Nghymru ac i efelychu trefniadau llwyddiannus tebyg mewn rhannau eraill o’r DU.
Er bod trefniadau lleol yn bodoli ar draws Cymru rhwng heddluoedd a phrifysgolion, yn ogystal â chytundebau cyfiawnder troseddol cydweithredol gyda phrifysgolion, mae yna gyfle i adeiladu ar y llwyddiant hwn trwy drefniant mwy ffurfiol, gan ddod â phedwar heddlu Cymru a’r prifysgolion ynghyd trwy Rwydwaith Arloesedd Cymru (RhAC).
Nod y trefniant cydweithredol yw hwyluso ymgysylltu effeithiol rhwng heddluoedd Cymru a phrifysgolion yng Nghymru i gynnal ymchwil sy’n gwella bywydau pobl Cymru.
- Meithrin partneriaethau teg ar gyfer cydweithio ar lefel 'Cymru gyfan' rhwng yr heddlu a'r sectorau academaidd.
- Galluogi partneriaethau 'Cymru Gyfan' i greu ceisiadau cydweithredol mwy, i gyrchu cyllid grant allanol ar lefel 'Cymru Gyfan'.
- Gweithio mewn partneriaeth i greu effaith ymchwil, bod o fudd i bolisïau’r heddlu ac i rannu arfer gorau ledled Cymru.
- Codi ymwybyddiaeth o'r ymchwil plismona cydweithredol sy'n cael ei gynnal ledled Cymru.
Dewisodd aelodau’r grŵp llywio ganolbwyntio ar y bwriadau strategol canlynol ar gyfer blwyddyn un a blwyddyn dau; mae’r flaenoriaeth yn alinio â’r agenda trais yn erbyn menywod a merched.
- Pobl fregus: cam-drin domestig, stelcian ac aflonyddu
- Trais yn erbyn menywod a merched
- Cynyddu hyder ac ymddiriedaeth y cyhoedd mewn plismona
- Ffurfio partneriaethau newydd i ddylanwadu'n gadarnhaol a llywio polisïau ac egwyddorion Plismona'r DU
Mae’r trefniant cydweithredol yn cael ei oruchwylio gan grŵp llywio sy’n cynnwys cynrychiolwyr o bob un o brifysgolion Cymru, pedwar heddlu Cymru a’r pedwar Comisiynydd Heddlu a Throseddu. Caiff y grŵp llywio ei gyd-gadeirio gan yr Athro Deborah Jones o Brifysgol Abertawe a’r Uwch-arolygydd Ross Evans o heddlu Dyfed-Powys.