Nododd y prosiect fusnesau yng Nghymru sydd wedi llwyddo i weithredu egwyddorion a chynnwys economi gylchol, a all helpu busnesau a gwasanaethau cyhoeddus i ddatblygu eu gwybodaeth a’u sgiliau o ran CE.

Mae cysyniad yr Economi Gylchol yn gofyn am ffordd newydd o feddwl, y tu hwnt i’r meddylfryd llinol traddodiadol am yr economi, lle mae cynhyrchion yn cael eu prynu, eu defnyddio a'u taflu. Yn syml, mae’r economi gylchol yn system lle mae adnoddau megis deunyddiau ac offer yn cael eu defnyddio, eu hailddefnyddio, a’u hail-bwrpasu mewn modd effeithiol, cyhyd ag y bo modd. 

Roedd y prosiect a ariannwyd gan WIN, a gynhaliwyd rhwng Gorffennaf a Hydref 2022, yn brosiect ar y cyd rhwng Prifysgol Metropolitan Caerdydd, Prifysgol Aberystwyth, Prifysgol Bangor, Prifysgol Abertawe, Cwmpas a Cynnal Cymru.

Mae partneriaid wedi ymchwilio a chreu adroddiad sy’n amlinellu 21 o astudiaethau achos gan fusnesau yng Nghymru sydd wedi gweithredu egwyddorion yr economi gylchol yn llwyddiannus, gan gynnwys clipiau fideo ysbrydoledig gan Barc Cenedlaethol Bluestone yn Sir Benfro neu Celsa Steel UK yng Nghaerdydd. 

Meddai Marten Lewis, Pennaeth Cyfrifoldeb Corfforaethol yng Ngwesty Parc Cenedlaethol Bluestone “Mae gwahanol raglenni’r economi gylchol yr ydym wedi’u hymgorffori yn ein gweithrediadau wedi bod yn ddylanwadol iawn, gan gefnogi’r angen yn y gymuned leol, creu ymgysylltiad cadarnhaol â staff, lleihau ein ffrydiau gwastraff, a darparu tystiolaeth o werthoedd ein brand”.

Meddai Adele Williams, sylfaenydd Green Wave Hair Workshop, sy’n casglu rhoddion gwallt ac yn eu gwnïo i greu mat amsugnol y gellir ei ddefnyddio i amsugno gollyngiadau olew yn y cefnfor ac ar dir am sut mae arferion economi gylchol wedi helpu ei busnes:

“Mae rhoi arferion yr economi gylchol ar waith yn fy musnes wedi denu llawer mwy o gwsmeriaid ac wedi helpu i greu nodau, ysbrydoli, a chreu ymdeimlad o gyflawniad i mi a chwsmeriaid Green Wave.”

Meddai Suzanne Wardell, Prif Swyddog Gweithredol Economi Gylchol Canolbarth Cymru, sefydliad dielw sy’n ceisio arbed gwastraff o safleoedd tirlenwi.

“Mae gweithredu egwyddorion yr economi gylchol wrth wraidd yr hyn y mae Economi Gylchol Canolbarth Cymru yn ei wneud. Mae pob agwedd o’n busnes yn cael ei sbarduno gan ailgylchu, ailddefnyddio, atgyweirio – o’r busnes craidd o leihau tirlenwi i’n partneriaethau gyda mentrau cymdeithasol eraill. Ein nod yw troi economi linol yn un mwy cylchol.”

Mae'r astudiaethau achos yn rhoi enghreifftiau 'sut i' i ymarferwyr ddeall egwyddorion yr economi gylchol yn well a sut i'w rhoi ar waith. Nod yr astudiaethau achos hefyd yw annog sefydliadau a busnesau gwasanaethau cyhoeddus i ddechrau gweithredu egwyddorion yr EG. Mae'r adroddiad yn lledaenu rhai o'r gwaith godidog parhaus yng Nghymru ac yn cefnogi sefydliadau i leihau eu hôl troed carbon wrth symud i fodel busnes yr EG.

Mae matrics datblygu gallu yn darparu 'map ffordd' sy’n trefnu'r adnoddau sydd ar gael yn lefelau i alluogi sefydliadau i ddatblygu gwybodaeth a sgiliau unigolion a grwpiau. Mae cynnwys lefel 1 yn darparu fideos byr a nodiadau briffio sy'n datblygu dealltwriaeth o’r EG, tra bod cynnwys lefel 7 yn cynnwys rhaglenni dwys sy'n datblygu gwybodaeth a sgiliau ymarferwyr i weithredu egwyddorion yr EG yn eu sefydliadau.

Cynhaliwyd cynhadledd hybrid lwyddiannus ym mis Hydref 2022 i lansio’r adnoddau a’r canfyddiadau, a rhoi cyfle i bartneriaid o bob rhan o Gymru gymryd rhan.

Mae’r prosiect RhAC yn dilyn y Prosiect Rhwydwaith Economi Gylchol Caerdydd, prosiect peilot sy’n gweithio gyda busnesau ac ysgolion yn ffin Cyngor Caerdydd ac yn cynnwys cyfres o weithdai i ymarferwyr ac addysgwyr ddod at ei gilydd, rhwydweithio a datblygu dealltwriaeth lawnach o egwyddorion yr economi gylchol. .

Meddai Cyfarwyddwr y Prosiect, Dr Gary Walpole, wrth sôn am bwysigrwydd yr ymchwil:

“Galluogodd y cyllid gan RhAC i ni ddatblygu adroddiad ac adnoddau a fydd yn galluogi ymarferwyr i ddeall egwyddorion yr economi gylchol yn llawn a’u hymgorffori yn eu sefydliadau. Bydd gweithredu egwyddorion yr EG yn galluogi twf glân ac yn lleihau allyriadau nwyon tŷ gwydr (GHG).

Eglurodd Nick Clifton, Athro Daearyddiaeth Economaidd a Datblygu Rhanbarthol ym Mhrifysgol Metropolitan Caerdydd:

“Mae angen i ni drawsnewid ein hecosystemau arloesi i sicrhau canlyniadau cymdeithasol gwirioneddol gynaliadwy sy’n mynd y tu hwnt i fesurau twf a datblygiad a ddiffinnir yn gul. Mae prosiectau fel RhAC sy’n dod ag unigolion y sector preifat, y sector cyhoeddus a’r trydydd sector ynghyd i roi atebion byd go iawn ar waith a rhannu arfer gorau, yn hanfodol i gyflawni’r nod hwn.”