Mae mesur effeithiolrwydd polisïau rheoli cyffuriau a throseddu wedi bod yn bryder ers peth amser. Fodd bynnag, dim ond yn ddiweddar y daeth yn ystyriaeth fawr i'r gymuned rheoli cyffuriau a throseddu cenedlaethol a rhyngwladol.

Ar yr un pryd, mae nifer cynyddol o weithredwyr polisi yn cydnabod cysylltiadau pwysig rhwng rheoli cyffuriau rhyngwladol a materion megis hawliau dynol ac agenda datblygu cynaliadwy'r Cenhedloedd Unedig.

Sefydlodd yr Athro David R. Bewley-Taylor Arsyllfa Polisi Cyffuriau Byd-eang (GDPO) ym Mhrifysgol Abertawe i ymchwilio i bolisi cyffuriau, gan gynnwys sut i fesur llwyddiant polisïau sy'n ymwneud â chyffuriau. Ers hynny, mae wedi archwilio rheolaeth cyffuriau rhyngwladol, a pholisïau sy'n delio â masnachu cyffuriau a throseddu cyfundrefnol yn Afghanistan.

Amlygodd ymchwil yr Athro Bewley-Taylor yr angen i newid y ffordd y caiff polisïau rheoli cyffuriau a throseddu eu mesur. Dadleuodd fod y dull un dimensiwn o orfodi'r gyfraith yn cyfyngu ar arloesi o ran polisi trwy ganolbwyntio, er enghraifft, ar nifer yr arestiadau, erlyniadau, atafaeliadau cyffuriau, labordai wedi'u dinistrio, a hectarau o gnydau cyffuriau sy'n cael eu dinistrio.

Yn lle hynny, awgrymodd y dylid mesur llwyddiant yn seiliedig ar effaith polisi ar ystod o ddimensiynau rhyng-gysylltiedig, megis:

  • hawliau dynol
  • iechyd y cyhoedd – er enghraifft, nifer yr achosion o orddos angheuol, mynediad at wasanaethau lleihau niwed a thriniaeth o safon, a nifer yr achosion cysylltiedig o HIV, hepatitis a thwbercwlosis ymhlith pobl sy'n chwistrellu cyffuriau
  • diogelwch a datblygiad dynol, er enghraifft, lefelau trais sy'n gysylltiedig â'r farchnad gyffuriau a nifer y ffermwyr sy'n ymwneud â 'datblygiadau amgen', sy'n eu helpu i ddianc rhag y cylch tlodi o dyfu cnydau cyffuriau anghyfreithlon
  • synergeddau rhwng polisi cyffuriau a nodau datblygu cynaliadwy'r Cenhedloedd Unedig.

Helpodd ymchwil yr Athro Bewley-Taylor i sbarduno sgwrs newydd ar bolisi a dylanwadodd ar fentrau polisi. Er enghraifft:

Ar lefel llywodraeth

Mae’r Athro Bewley-Taylor wedi bod yn gynghorydd arbenigol i Swyddfa Diogelwch a Gwrthderfysgaeth y DU yn ei gwaith mewn meysydd sy’n cynnwys gweithgareddau’r DU yng Nghyngres Troseddu’r Cenhedloedd Unedig, Comisiwn y Cenhedloedd Unedig ar Gyffuriau Narcotig a Chomisiwn y Cenhedloedd Unedig ar Atal Troseddu a Chyfiawnder Troseddol 

Cynghorodd hefyd lywodraethau Norwy a'r Swistir ar y ffordd orau o fesur effeithiolrwydd eu polisïau cyffuriau a throseddu.

Ar lefel y Cenhedloedd Unedig

Cyflwynodd yr Athro Bewley-Taylor ymchwil yng Ngenefa fel aelod gwahoddedig o grŵp arbenigol Swyddfa Uchel Gomisiynydd y Cenhedloedd Unedig dros Hawliau Dynol (OHCHR), ac roedd hefyd yn aelod arbenigol o ddirprwyaeth OHCHR i swyddfa'r Cenhedloedd Unedig ar gyfarfod rhyngasianaeth Cyffuriau a Throseddu ar fetrigau polisi cyffuriau yn Fienna.

Ar lefel sefydliad anllywodraethol rhyngwladol

Fel aelod blaenllaw o Grŵp Arbenigwyr Rhyngwladol y Sefydliad Heddwch Rhyngwladol ar Fetrigau Polisi Cyffuriau, helpodd yr Athro Bewley-Taylor i newid agwedd y Sefydliad at y modd y mae'n asesu effeithiolrwydd polisi cyffuriau rhyngwladol a'i waith gydag aelod-wladwriaethau'r Cenhedloedd Unedig.

Gwnaeth y Consortiwm Polisi Cyffuriau Rhyngwladol, rhwydwaith byd-eang o dros 190 o gyrff anllywodraethol sy'n canolbwyntio ar faterion polisi cyffuriau, gymhwyso ei waith i'r ffordd y mae'n monitro ac yn asesu polisi.

Y tîm ymchwil

Yr Athro David R. Bewley-Taylor – Prifysgol Abertawe

Darllenwch astudiaeth achos REF ar effaith yn llawn